<< Το του θανάτου μυστήριο>>

Εκείνο το καλοκαίρι η αδελφή μου ήλθε από την Αμερική με τον άντρα της και τα τρία της αγόρια.

Μιά Κυριακή όλοι μαζί πήγαμε στην εκκλησία (Ευαγγελίστρια-Άγιος Δημητριος-Φαρακλάτα). Σε αρκετή απόσταση μια γραφική κατηφοριά οδηγεί στην κύρια είσοδο της εκκλησίας. Προπορεύονταν η αδελφή μου, ο άντρας της και η μάνα μας και εγώ με τα ανήψια μου ακολουθούσαμε. Η εικόνα τους όπως έβλεπα την πλάτη τους είναι ολοζώντανη στη σκέψη μου.

Ήταν 25 Ιουλίου 1995. Δύο μέρες μετά  27 τού μήνα έφυγαν για το σπίτι τους. Στις 30 Ιουλίου είδα το εξής όνειρο. <<Βαδίζαμε πάλι πρός την εκκλησία όλοι μας αλλά αυτή τη φορά η αδελφή μου ήταν ντυμένη νύφη και ο άντρας της γαμπρός όπως τούς βλέπετε στη  φωτογραφία της ανάρτησης. Το ίδιο νέοι και ωραίοι. Εφτά σκαλοπάτια ανεβαίνουμε για να μπούμε μέσα στο Ναό. Στο τελευταίο πλατύσκαλο μας περίμενε ο πατέρας μας (πεθαμένος ήδη πέντε χρόνια), ντυμένος με το κοστούμι και τη γραβάτα με τα οποία τον ενταφιάσαμε. Χωρίς καθόλου να μας μιλήσει άνοιξε την παλάμη του και μάς έκανε STOP. Εμείς παγώσαμε κυριολεκτικά. Κατέβηκε τα σκαλιά και έδωσε το μπράτσο του στην αδελφή μου. Εκείνη άφησε τον άντρα της έπιασε τον πατέρα μας γελαστή αγκαζέ, και μαζί  ανέβηκαν τα σκαλιά. Μπήκαν μέσα χωρίς να μας κοιτάξουν καθόλου και η πόρτα έκλεισε πίσω τους ερμητικά>>. Θορυβημένη το πρωί στον καφέ μας διηγήθηκα στη μάνα μας το όνειρο. <<Ο Θεός να βάλει το χέρι του. Κακό και μαύρο το όνειρό σου θυγατέρα>> μού είπε. Δύο μέρες μετά στις 2 Αυγούστου η αδελφή μου πέθανε ακαριαία  από ολική ρήξη του αυχένα σε φοβερό τροχαίο δυστύχημα. Πήγαμε με τη μάνα για την κηδεία της στό Ρίτσμοντ της Βιργινίας και την αποχαιρετίσαμε. Τα δύο αγόρια της επιστήμονες Πυρηνικής Φυσικής στη Ν.Α.Σ.Α. και ο μικρός της νευροχειρουργός για παιδιά στο Τζόν Χόπκινς Μεμόριαλ στη Βαλτιμόρη. Τούς ρώτησα λοιπόν επηρεασμένη από το όνειρό μου άν πιστεύουν ότι υπάρχει ζωή μετά το θάνατο. <<Δεν γνωρίζουμε θεία. Δεν μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε ούτε να το αποκλείσουμε. Μέσα από τις επιστήμες που υπηρετούμε και οι τρείς, το ψάχνουμε απεγνωσμένα. Πάντα εκεί που νομίζουμε ότι περίπου το βρήκαμε συναντάμε τοίχο αδιαπέραστο>>. <<We just don't know>>. Μέγα λοιπόν φίλοι μου <<το του θανάτου Μυστήριο>>. Εγώ όμως πιστεύω ότι ο πατέρας μου μάς ειδοποίησε για το τραγικό πού έμελλε να γίνει. Καί αυτό μου λέει ότι με το θάνατο δεν τελειώνει τίποτα.

. Στό γνωστό μας στέκι

Χθές κατεβήκαμε στο Αργοστόλι μαζί με το σύζυγο  και καθένας μας τράβηξε για τα δικά του ψώνια. Κανονίσαμε να συναντηθούμε έξω από του Μάντουκα το φαρμακείο. Ο δικός μου δεν ακούει και σαν τη γάτα. Άλλα τούπα, άλλα άκουσε. (Αυτό από καμιά φορά βολεύει). Περίμενα αρκετά αλλά μάταια. Πάω λέω στο γνωστό μας στέκι για καφέ μήπως και τον βρώ.  Πράγματι ήρεμος απολάμβανε τον σκέτο του μαζί με φίλο μας. <<Έλα ρε κοπέλα μου >> μου λέει ο φίλος <<έφαγε τον κόσμο μη σε χάσει>> <<Σκασίλα μου. Βρίσκω άλλη>> λέει ο δικός μου. Αστειάκια ανθρώπων πού άντεξαν στο χρόνο σαν εμάς. Το αστείο του όμως μού θύμησε μια παροιμία που μού έλεγε συχνά η εκ πατρός νόνα μου. Άν και μπορεί να την ξέρετε σας τη θυμίζω.

<<Έχασε ο Λιάς τη Λιόσενα με το σκοινί δεμένη. Δικιά του οποιανού τη βρεί μά το σκοινί   άς μού

φέρει>>.

 

Summer Days

Another Summer is saying Goodby. Migratory birds are flying away and so are the emigrant Hellenism. My friends the magic of exixtence began for you in the  beautiful islands Kefalonia and Ithaki. Poverty and earthquakes took you farway to continents unkown. Good hospitable Countries that gave you a lot.  But you gave them much more. You gave them your golden youth, countless years of honest hard labor. Where Greeks lived Banks opened. Therefor you have contribute to their economy and growth. Above all you gave them your children the magnificent Ellinopoula!!!Among them great doctors, researchers, nuclear scientists, politicians, artist, successful business men and so on. Unavoidably between you and your New Country, an adoption took place. But all adoptive children search years and years driven by the need to find their biological mother. I think the same need brings you back again and again to the place of your birth. 
Back to the foul play and carefree of childhood, back to the dreams of adolescence and your very first Love, back to the graves of beloved parents and grandparents. 
A man my friends can indeed love a second Country but she will be for ever second.
The genuine, true Country like our mother, is one and only. The place of our birth. 
So, may the Good Lord give you longevity, keep you healthy in body and mind so you can keep coming back for many-many years to your mother land. Having you here every summer gives me great joy.

Emigrants

The first emigrant of our family was my maternal grandfather Spiros Vardaramatos.(Mattos after naturalization). He left our village Faraklata the year 1919 leaving behind his wife Matilda and trree daugters.Diamadina (my mother), age 5, Catherine 3 and Florence 18 months old. The year 1935 he was able to invite his family to Binghapton New York. My mother married at age 16 had already her first child and had no right to invitation from her father. Years later from 1950 and so on, my sisters and brother left for America and i was the last emigrant of the family 1964 at age 15.
My sisters Erato (Rita) and Tasoula (Tessie) were given in marriage by our grandparents. Our marvellous Nono Spiro and Nona Matilda. They did so much for us along with my dear aunts Catherina  Evagelatos and Florence Halikias.Dear uncle Miltos Evagelatos was the kindest man. I remember my Nona Matilda sending us huge boxes of clothes two times every year. Winter and Summer. She was gathering them from my aunts and i had most beautiful dresses from my cousin Tilly Evagelatos-Carbo. Thank you cousin. Other poor kids of our village weared your clothes.
God Bless all those in Heaven and our dear aunt Florence Halikias who is still with us and is 100 years Young. My grandparents giving my sister Rita in marriage to Kostas Kapatos 1951 in Binghapton N.Y. In the pic. at the home of our grandparents.
I love you all.

Στά αδέλφια μου

Τα δικά μας παιδικά χρόνια σε ένα χωριό , η φωτογραφία ήταν πολυτέλεια. Εκείνο το Πάσχα του 1950 πέρασε ένας φωτογράφος και καλούσε  τον κόσμο φωνάζοντας.  Η μάνα μάς μάζεψε και τα τέσσερα και είναι η μόνη φωτογραφία που είμαστε όλα μαζί. Όρθια η μεγάλη μας αδελφή Ερατώ 17 χρονών, η Τασούλα 13, ο Γεράσιμος 15, και με εμένα τη Γιωργία 5 χρονών τσουγκρίζει το κόκκινο αυγό.  Λίγες μέρες μετά Πρωτομαγιά 1950 έφυγε η Ερατώ για Αμερική να βρεί το νόνο και τη νόνα μας.  Με το σεισμό του 1953 φύγατε και εσείς οι δύο Γεράσιμε και Τασούλα και εγώ κάθε φορά που θυμάμαι τον αποχωρισμό μας κλαίω και θρηνώ όπως  τότε πού φύγατε. Πολλά χρόνια αργότερα μετανάστευσα και εγώ μαζί με τους Γονείς μας. Ήμουν 14 χρονών και σας βρήκα όλους παντρεμένους και διάσπαρτους σε διαφορετικές Πολιτείες. Εκεί που νόμιζα πώς θάμαστε πάλι όλοι μαζί γεύτηκα την πρώτη απογοήτευση. Όταν εσείς φύγατε δεν υπήρχε τηλέφωνο μόνο τα γράμματά σας που συχνά κάνανε ένα μήνα να φτάσουν και χωρίς να το καταλαβαίνουμε κάπου χανόμασταν. Η ξενιτιά ίσως με τα βάσανά της κάνει τους ανθρώπους απόμακρους . Σκληρή δουλειά και μονοτονία.  Η αγάπη μας δεν μειώθηκε ποτέ αλλά εκείνο το υπέροχο δέσιμο που είχαμε σαν παιδιά με όλη μας τη φτώχεια, δεν το ξαναβρήκαμε ποτέ.  Όσο και να προσπαθούσαμε  ποτέ δεν   καταφέραμε να γιορτάσουμε Πάσχα όλοι μαζί στο σπίτι της μάνας και του πατέρα. Δεν μπορείς να λείπεις από τη δουλειά σου  σε αυτές τις Πατρίδες. Μια δεύτερη φορά σας αποχαιρετίσαμε ο Γεράσιμος και εγώ όταν επιστρέψαμε στην Πατρίδα μαζί με τους Γονείς μας και για άλλη μιά φορά έριξα μαύρο δάκρυ όταν είπαμε αντίο. Ήλθατε πολλά καλοκαίρια με τα παιδιά σας  αλλά όλοι μαζί δεν ξαναβρεθήκαμε να φωτογραφηθούμε   Φύγανε οι Γονείς μας προ πολλού φύγατε και εσείς  αδέλφια μου αγαπημένα.. Δεν σας ξεχνώ ποτέ και σας αγαπώ πάντα. Θέλω όμως να ελπίζω ότι θα ξαναβρεθούμε κάποτε σε μιά άλλη διάσταση όλοι μαζί όπως τότε πού υπήρξαμε φτωχά αλλά ευτυχισμένα παιδιά.

Σκορδαλιά

Η ανάρτηση στο Κομπόγιο του φίλου Μάκη Τζουγανάτου, μού θύμησε μια ιστορία πού μού έλεγε στην Αμερική, η εκ μητρός αγαπημένη Νόνα μου Ματίλδη. Την παραθέτω όπως ακριβώς μου την εξιστορούσε χρόνια και χρόνια κάθε 25η Μαρτίου.
<<Το 1919 παιδάκι μου, λόγω τση φτώχειας, ο Νόνος σου επήρε τουν εματιώνε του για Αμερική και με άφησε πίσω με τρία κοριτσάκια και τη γριά μάνα του. Εκείνη τη χρονιά που έφυγε τρικούβερτη φτώχεια, δεν είχα τον τρόπο να αγοράσω ούτε μπακαλάο ούτε κουφεσι, και έκαμα τη σκορδαλιά μόνο με λάχανα του κήπου μου. Στο διπλανό σπίτι από το δικό μας έμενε ο κουνιάδος μου ο Χριστάκης. Η συνυφάδα μου η Ρήνη κάθε απόγιομα ντάκα-ντούκα εκοπάνιζε το κουφέσι και μετά τόβανε στο μόσκιο σαν το μπακαλάο. Όλη η γειτονιά εκοπάνιζε τα κουφέσια της. Εγώ έβγαζα στην αυλή ένα παλιὀ άχρηστο παπούτσι και ντάκα -ντούκα το κοπάνιζα. Δεν ήθελα να με λυπούνται. Η μάνα σου ήτανε 5 χρονών και την είχα συμβουλέψει να μη πεί σε κανέναν τίποτα για το παπούτσι. Η σκρόφα όμως η συνυφάδα μου την ψάρεψε από δώ την ψάρεψε από κεί και τση  το μαρτύρησε. Πήρα μεγάλη στεναχώρια γιατί δεν ήθελα να ξέρουν ότι ζούσαμε τόση φτώχεια>>. <<Δεν πιστεύω νόνα να μου ξυλοφόρτωσες τη μάνα μου>> τη ρώταγα. <<Όχι ποτέ δεν άπλωσα χέρι στα παιδιά μου αλλά πικράθηκα πολύ πού έγινε η καρδιά της συνυφάδας μου περιβόλι>> Τόσα χρόνια μετά το θυμόταν με την ίδια πικρία. Γλυκειά μου Νόνα μέσα στη φτώχεια η υπερήφανη αξιοπρέπεια δε χάθηκε ποτέ.

Εκλογές πρό των Πυλών

Τούτες τις μέρες μου έγιναν προτάσεις από εν δυνάμει Δημάρχους να συμπεριληφθώ στά ψηφοδέλτιά τους. Σίγουρα με τιμά το γεγονός και τους ευχαριστώ αλλά  θεωρώ ότι αρκετά ασχολήθηκα με τα κοινά. Είχα εκλεγεί Κοινοτική Σύμβουλος στο χωριό μου Φαρακλάτα επί Προεδρίας Κώστα Καλογηράτου  και αργότερα συμμετείχα στην  Εκλογή  του Μάκη Φόρτε. Στη συνέχεια με ψήφισε η Συμπολίτευση και η Αντιπολίτευση ως  μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Δημοτικής Επιχείρησης Κοινωνικής Ανάπτυξης Αργοστολίου (Δ.Ε.Κ.Α.Α.).  Καί οι δύο τετραετίες ήταν σημαντικές για μένα αλλά η ενασχόλησή μου με τα παιδιά της Δ.Ε.Κ.Α.Α. ήταν αυτό που μού  έδωσε χαρά μεγάλη.. Τόσο η διευθύντρια Κατερίνα Γαρμπή και οι Κοινωνικές Λειτουργοί έκαναν εξαιρετική δουλειά. Το Καφενείο της Καμπάνας ήταν το καμάρι μας και πολύ λυπήθηκα όταν έκλεισε. Τούς ευχαριστώ και πάλι αλλά είμαι της άποψης ότι δεν χρειάζεται να μένουμε και πολύ σε αυτές τις καρέκλες. Να δίνουμε τη σκυτάλη  και  σε άλλους Πολίτες και κυρίως σε Νέους ανθρώπους. Εύχομαι και ελπίζω όσοι  αποφασίζουν να ασχολούνται με τα κοινά να το παλεύουν και ας είναι συχνά ψυχοφθόρο και πάνω από όλα να αγαπούν τον Άνθρωπο.

Στούς Γονείς μου Σπύρο και Διαμαντίνα

Όταν ο πατέρας της μάνας μου έφυγε για Αμερική το 1919 άφησε πίσω τρείς κόρες. Τη μάνα μου Διαμαντίνα 4  χρονών, την Κατερίνα 3 και την Φωτούλα ενός χρόνου βρέφος. Σήμερα ζεί μόνο η Φωτούλα 100 χρονών. Δύσκολες εποχές τότε κατάφερε να τις καλέσει κοντά του το 1935. Η μανούλα μου ήταν ήδη παντρεμένη από τα 16 χρόνια της και είχε τα δύο πρώτα της παιδιά. Έτσι δεν δικαιείτο πρόσκληση πατρική για μετανάστευση. Απέκτησε ένα ακόμη μωρό και νεαρή κοπέλα μόλις 21 χρονών έχασε τον άντρα της από τη μάστιγα πού τότε θέριζε. Από φυματίωση. Αυτά το 1942 πού λόγω κατοχής δεν είχε ούτε γράμμα από τους Γονείς της. Σπύρος Πολλάτος ο πατέρας των παιδιών της και υπέροχος άνθρωπος από ότι έχω ακούσει. Τα παιδάκια του γυρόφερναν πάνω στο κρεβάτι του και αγωνιούσε η νεαρή μανούλα μήπως κολλήσουν το μικρόβιο. Ένας υπέροχος γιατρός Ο Νικόλαος Ραζής από τα Φαρακλάτα της έλεγε << Όσο δεν κάνει αιμόπτυση άστον να χαίρεται τα παιδιά του . Μόλις δείς αίμα απομάκρυνέτον από το σπίτι >>. Κάποια στιγμή έγινε το αναμενόμενο.  Πήγε μαζί του σε ένα χωράφι τους πού είχε ένα καλύβι κανονικό σπιτάκι και έμεινε κοντά του ένα μήνα Του έκλεισε τα μάτια και επέστρεψε στο χωριο για βοήθεια να τον φέρει σπίτι του. Εκείνη ήταν 21 ετών και εκείνος 37. Το πρώτο τους παιδί 10 χρονών το δεύτερο 5 και το τρίτο 8 μηνών. Οι χωριανοί με το δίκιο τους φοβόνταν τη φυματίωση ακόμα και μετά θάνατον και κανένας δεν προτάθηκε να βοηθήσει. Μόνο ένας γείτονας λεβέντης ο Σπύρος ο Λυκούδης που έμελλε να γίνει ο δικός μου πατέρας, την ακολούθησε και μόνος του τον κουβάλησε στούς ώμους του κρεμασμένο (μπεμπέι) το λέμε Κεφαλονίτικα. Η μανούλα μου ήταν καλλονή. Την ερωτεύτηκε ο Σπύρος ο Λυκούδης και στα 25 της χρόνια την παντρεύτηκε.  Εκείνος ήταν 34 χρονών και από αυτόν το γάμο γεννήθηκα μόνο εγώ. Γεωργία Λυκούδη του Σπυρίδωνος πού έμελλε να γίνω και εγώ Πολλάτου με το γάμο μου. Τα υπέροχα αδέλφια μου η Ερατώ, Ο Γεράσιμος και η Τασούλα, λατρεύτηκαν από το πατρυιό τους όσο και εγώ και για εκείνα λόγω εποχών έκαμε πολλές θυσίες όπως και εκείνα όταν ξενιτεύτηκαν του πρόσφεραν πολλά. Περισσότερα από μένα γιατί εγώ γεννήθηκα καλύτερες εποχές . Ήμουν το χαιδεμένο της οικογένειας μιά που η πρώτη μου αδελφή ήταν 15 χρόνια μεγαλύτερή μου και με κανάκεβαν και τα τρία παιδιά. Ο μόνος που υπάρχει στη ζωή είναι ο αδελφός μου 84 χρονών ο οποίος εξακολουθέι να με αποκαλεί <<το παιδί>>. Ζήσαμε έντονη αγάπη και δεν τους έλειψε ο πατέρας που κανένα μας δεν θυμάται ένα χαστούκι του. Ποτέ. Στο κοιμητήριο ακριβώς απέναντι από των τάφο των Γονιών μας είναι και ο τάφος του βιολογικού τους πατέρα. Τον επισκέπτομαι με τον ιερέα όσο και τους Γονείς μας.  Όταν ο πατέρας μου μετανάστευσε στην Αμερική ο πατέρας της μάνας μου γονάτισε και του φίλησε τα χέρια και του είπε <<σε ευχαριστώ που προστάτεψες την κόρη μου και τα εγγόνια μου>> Γλυκέ μου Νόνο ελπίζω να τα λέτε εκεί που βρίσκεστε.

Πενήντα χρόνια Γούντ Στοκ

  Δέκα αγόρια και κορίτσια Ελληνοαμερικανάκια αποφάσισαν να πάνε σε αυτή τη μεγαλειώδη σε συμμετοχή συνάντηση. Ήταν όλα φίλοι μου και ψάλλαμε στην εκκλησιαστική χορωδία. Το δρώμενο απείχε από εμάς τρείς ώρες οδήγησης. Εγώ η μοναδική μετανάστρια χωρίς δικό μου ακόμη αυτοκίνητο, κατάφερα να πείσω τούς Γονείς μου να πάω με την παρέα μου. Πώς να περιγράψει κανείς αυτά τα βιώματα. Οι λέξεις είναι ανεπαρκείς. Πλήθος αμέτρητο κάθε είδους και κάθε ηλικίας αλλά κυρίως νέοι. Είδαν πολλά τα μάτια μας  καί άκουσαν πολλά τα αυτιά μας. Κανένας από εμάς δεν είχε καμία σχέση με ουσίες ούτε κάν απλό τσιγάρο και κανένας δεν μας πίεσε για πειραματισμούς. Διάχυτη αγάπη και συναδελφοσύνη, όλοι εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ αλλά και ασθενοφόρα εν δράσει για υπερβολική χρήση ουσιών.  Νεαρές μανάδες με τα μωρά τους και άλλες ετοιμόγεννες. Βιώσαμε και μιά επιτόπια γέννα. Εμείς μαγευτήκαμε από υπέροχες μουσικές και γνώρισα από κοντά πολλούς αξιόλογους καλιτέχνες. Ανάμεσά τους η νεαρή τότε Τζόαν Μπαέζ, έγκυος το πρώτο της παιδί και με τον άνδρα της στη φυλακή μετά από στρατοδικείο γιατί αρνήθηκε να πάει στο Βιετνάμ .Μαζί της μιά Ελληνίδα της οποίας το όνομα δυστυχώς δεν θυμάμαι. Την ανέβασε στην εξέδρα η Τζόαν Μπαέζ και τη χαρακτήρισε σπουδαία φωνή. Τραγούδησε ένα υπέροχο ποντιακό τραγούδι και την αποθέωσαν όλοι με εμάς να ουρλιάζουμε  Ελληνικά.  Τρείς μέρες κράτησε. Εμείς μείναμε μόνο μία νύχτα καθιστοί στο χορτάρι. Αξέχαστη εμπειρία και το θεωρώ τύχη πού βρέθηκα εκεί. Δύο τραγούδια πού ακούστηκαν σε πρώτη εκτέλεση τα λάτρεψα και τα τραγουδάω ακόμα με την κιθάρα μου. <<If you going to San Francisco>> και <<Every body is looking at me>>. Πενήντα χρόνια από τότε μα τα θυμάμαι σαν να έγιναν χθές. Πολλά από τα παιδιά της παρέας δεν υπάρχουν πιά στη ζωή αλλά πάντα ζούν στην καρδιά μου και στην ανάμνηση ενός γεγονότος που μόνο μιά φορά μπορεί να λάβει χώρα.