Κατοχή

 Στά βαθειά της γεράματα η μανούλα μου, τότε πού οι άνθρωποι δεν καταγράφουν τα παρόντα τρέχοντα, μα θυμούνται με κάθε λεπτομέρεια τα παλιά, μου διηγιόταν ξανά και ξανά την περιπέτεια πού έζησε μέσα στον πόλεμο πρίν από τη γέννησή μου. Γερμανοί είχαν επιτάξει στα Φαρακλάτα, όλα τα ιπποειδή και τους κατόχους τους για αγωγιάτες, να κουβαλήσουν  στη Σάμη πολεμοφόδια.  Ο γάιδαρός της δεν ήταν κανένας  Κυπραίικος νταβλαντισμένος με περγαμηνές αντοχών και ύψους γάιδαρος.  Ήταν ένα τίμιο εργατικό μικρόσωμο ζωντανό, όμοιο με το ταπεινό γαιδουράκι στην ράχη του  οποίου ανέβηκε ο Χριστός μας κατά την είσοδό του στα Ιεροσόλυμα. Στην ανηφοριά πρός Σάμη ακριβώς εκεί πού είναι το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία πού ανήκει στα Φραγκάτα, το ζωάκι της λύγισε από το βάρος και γονάτισε. Εκείνη για να το ξεκουράσει απερίσκεπτα αφαίρεσε μέρος του φορτίου (κιβώτιο με όπλα) με τη βοήθεια συγχοριανών  το κατέβασε στο εκκλησάκι και το άφησε στην αυλή του. Φτάνοντας στη Σάμη όπου έγινε καταμέτρηση απο τους Γερμανούς για το κιβώτιο πού έλειπε, με συνοπτικές διαδικασίες αποφάσισαν ατάκα και επιτόπου να εκτελέσουν τη μανούλα μου με την κατηγορία ότι τα έκρυψε για να τα πάρουν οι αντιστασιακοί. Ο Κώστας ο Κρούσσος πατέρας του Σπύρου, έκανε χρέη διερμηνέα για τούς Γερμανούς. Έδωσε μεγάλη μάχη για να τη σώσει από την εκτέλεση και κατάφερε να τούς πείσει για την αθωότητά της. Δέχθηκαν λοιπόν  με συνοδεία δύο Γερμανών να τους οδηγήσει εκεί πού άφησε το κιβώτιο. Μαζί της πάντα ο Κώστας της έδινε κουράγιο και δύναμη. Από τους χωριανούς της στάθηκε κοντά της και η γειτόνισά  της Λεμονιά Πολλάτου (του ξυλιά) προγιαγιά των παιδιων πού έχουν τη Γόνδολα στην πλατεία.  Η απόφαση είχε ως εξής: Άν το κιβώτιο βρεθεί στη θέση πού δήλωσε ότι το άφησε θα την αφήσουν ελεύθερη. Άν λείπει θα εκτελεστεί  επί τόπου στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία .Καταλαβαίνετε τη μαρτυρική διαδρομή ώσπου να φτάσουν και όντως να βρεθεί το κιβώτιο στη θέση του. Με λυγμούς καβάλα στο γαιδουράκι της  και τη Λεμονιά καβάλα στο δικό της, επέστρεψαν  στα σπίτια τους. Μού έλεγε ότι όλο της  το σώμα  γέμισε φουσκάλες με λευκό  υγρό. Στίς προσευχές της συχνά μνημόνευε  τον Κώστα τον Κρούσσο  και τη Λεμονιά.